تأثیر روغن حیوانی گی بر سلامت قلب و کاهش کلسترول

روغن گی کرمانشاهی؛ طلای سنتی برای قلب و کلسترول

در دل کوه‌های زاگرس و در میان دشت‌های پرعطر کرمانشاه، یکی از اصیل‌ترین و سالم‌ترین فرآورده‌های لبنی ایران، یعنی روغن گی کرمانشاهی، از دیرباز جایگاه ویژه‌ای در سفره‌ی ایرانی داشته است. این روغن که از فرآوری کره‌ی خالص گاوی به روش سنتی به‌دست می‌آید، نه‌تنها طعمی بی‌نظیر دارد بلکه به‌عنوان دارویی طبیعی در طب سنتی و آیورودا شناخته می‌شود.

در این مقاله به بررسی خواص عمومی روغن گی کرمانشاهی خواهیم پرداخت، اما تمرکز اصلی ما بر تأثیر این روغن شگفت‌انگیز بر سلامت قلب و کاهش کلسترول خواهد بود.


روغن گی کرمانشاهی چیست؟

روغن گی (یا گِی، Ghee)، نوعی روغن حیوانی است که با حرارت دادن کره‌ی گاوی، جداسازی آب و مواد جامد شیری از چربی آن تهیه می‌شود. روغن گی کرمانشاهی از بهترین نوع شیر گاو بومی، معمولاً در ارتفاعات استان کرمانشاه، تهیه شده و به‌واسطه‌ی فرآیند سنتی پخت، عطر و خواص دارویی بالایی دارد.

این روغن برخلاف روغن‌های صنعتی، بدون مواد نگهدارنده و افزودنی تهیه می‌شود و در نتیجه محصولی کاملاً طبیعی، خالص و قابل استفاده در درمان‌های طبیعی است.
اما تفاوت این روغن طلایی با روغن‌های صنعتی رایج در چیست؟ در این مقاله به بررسی دقیق این تفاوت‌ها می‌پردازیم.



1. منشأ تولید: سنت در برابر صنعت
روغن گی کرمانشاه از چربی شیر دام‌هایی مانند گوسفند یا گاو، در فرآیندی سنتی و بدون افزودنی شیمیایی تهیه می‌شود. در این فرایند، ماست یا دوغ محلی ابتدا به کره و سپس با حرارت آهسته به روغن خالص تبدیل می‌شود.
در مقابل، روغن‌های صنعتی خوراکی (مانند روغن نباتی، کانولا، آفتابگردان و…) از دانه‌های روغنی با استفاده از حرارت بالا، مواد شیمیایی استخراج‌کننده (نظیر هگزان) و مراحل پالایش سنگین تولید می‌شوند. نتیجه، محصولی تصفیه‌شده اما تهی از بخش زیادی از خواص طبیعی اولیه است.


2. ترکیب تغذیه‌ای و خواص درمانی
روغن گی کرمانشاه حاوی اسیدهای چرب ضروری، ویتامین‌های محلول در چربی مانند A، D و K و کلسترول مفیدی است که بدن برای تولید هورمون و حفظ سلول‌های مغزی به آن نیاز دارد. همچنین با مصرف متعادل، می‌تواند سوخت و ساز بدن را بهبود بخشد و حتی به تقویت حافظه کمک کند.
در سوی دیگر، روغن‌های صنعتی به دلیل فرآیندهای پالایش شدید، بسیاری از این ویتامین‌ها را از دست داده‌اند. همچنین نوع چربی غالب در آن‌ها – چربی‌های ترانس یا اسیدهای چرب اکسیدشده – می‌تواند به مرور زمان زمینه‌ساز بیماری‌های قلبی و التهابات مزمن شود.



3. طعم و عطر
یکی از برجسته‌ترین ویژگی‌های روغن گی کرمانشاه، عطر و طعم بی‌نظیر آن است که به غذا عمق و شخصیت می‌دهد. این عطر خاص ناشی از تغذیه طبیعی دام‌ها و روش سنتی تهیه روغن است.
اما روغن‌های صنعتی عمدتاً بدون بو و مزه هستند. این ویژگی اگرچه برای مصارف خاصی مفید است، اما باعث می‌شود غذاها از نظر طعم یکنواخت و بی‌روح به نظر برسند.



4. ماندگاری و سلامت بلندمدت
اگرچه روغن‌های صنعتی به دلیل افزودنی‌ها و فرایندهای شیمیایی ماندگاری بالایی دارند، این موضوع همیشه به نفع سلامت مصرف‌کننده نیست. روغن‌های اکسیدشده و نگهدارنده‌های مصنوعی ممکن است با مصرف مکرر، بار اضافی به کبد وارد کنند.
در مقابل، روغن گی کرمانشاه در صورت نگهداری صحیح (دور از نور و رطوبت)، به‌صورت طبیعی ماندگاری مناسبی دارد و بدن انسان آن را بهتر می‌شناسد و هضم می‌کند.


نگاه آیورودا به روغن گی

در آیورودا، طب سنتی هند، روغن گی را به‌عنوان یکی از خالص‌ترین و ارزشمندترین مواد غذایی شناخته و آن را اِلکسیری برای بدن و ذهن معرفی می‌کنند. در این طب باستانی:
 • روغن گی به عنوان یک متعادل‌کننده‌ی سه دوشا (واتا، پیتا و کافا) در بدن شناخته می‌شود.
 • از آن برای تقویت سیستم گوارش، افزایش جذب مواد مغذی و پاک‌سازی سموم بدن استفاده می‌شود.
 • همچنین مصرف آن برای تقویت ذهن، حافظه و عملکرد عصبی توصیه شده است.

آیورودا روغن گی را به‌ویژه برای تصفیه‌ی کانال‌های بدن و نرم کردن بافت‌های بدن مفید می‌داند، به‌طوری که در درمان‌های سم‌زدایی (پانچاکارما) از آن بهره می‌برند.


جایگاه روغن گی در طب سنتی ایران

در طب سنتی ایرانی نیز روغن حیوانی، به‌ویژه نوع خالص و سنتی آن مانند روغن گی کرمانشاهی، دارای طبعی گرم و تر است و برای افرادی با مزاج سرد یا کسانی که دچار ضعف قوای بدنی، کاهش انرژی یا کم‌خونی هستند، توصیه می‌شود.

از جمله خواص ذکر شده در منابع طب سنتی برای این روغن عبارت‌اند از:
 • افزایش حرارت غریزی بدن
 • تقویت مغز، قلب و اعصاب
 • روغن‌کاری مفاصل و عضلات
 • کاهش دردهای مزمن و روماتیسمی

اما آنچه بیش از همه در طب سنتی و نوین برجسته شده، تأثیر شگرف این روغن بر سلامت قلب و کاهش کلسترول مضر خون است.


ترکیبات مفید روغن گی

برای درک بهتر اثرات روغن گی بر سلامت قلب، نگاهی به ترکیبات آن می‌اندازیم:
 • اسیدهای چرب کوتاه زنجیر (مانند بوتیریک اسید): این ترکیبات به هضم بهتر چربی‌ها و تقویت سلامت روده کمک می‌کنند.
 • ویتامین‌های محلول در چربی (A، D، E و K): این ویتامین‌ها در تقویت بینایی، استخوان‌ها، سیستم ایمنی و سلامت پوست نقش دارند.
 • آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی: مانند CLA (اسید لینولئیک مزدوج)، که در مطالعات، اثر ضد التهابی و ضدسرطانی از خود نشان داده است.
 • عدم وجود لاکتوز و پروتئین‌های حساسیت‌زا: برخلاف کره، در روغن گی خبری از لاکتوز و کازئین نیست، و برای کسانی که به لبنیات حساسیت دارند مناسب است.


تأثیر روغن گی بر سلامت قلب

بسیاری تصور می‌کنند که چربی‌های حیوانی برای قلب مضر هستند. این تصور تا حدودی درست است اما تنها در مورد چربی‌های اشباع فرآوری‌شده و ترانس صدق می‌کند. اما روغن گی سنتی، به‌خصوص نوع کرمانشاهی آن، برخلاف این باورها، می‌تواند نقشی محافظتی برای قلب ایفا کند.

۱. کاهش کلسترول بد (LDL) و افزایش کلسترول خوب (HDL)

مطالعات متعددی نشان داده‌اند که مصرف متعادل روغن گی می‌تواند:
 • کلسترول بد (LDL) را کاهش دهد.
 • کلسترول خوب (HDL) را افزایش دهد.

این تغییر در نسبت HDL به LDL برای پیشگیری از تصلب شرایین و حملات قلبی بسیار مؤثر است.

۲. کنترل تری‌گلیسریدها

روغن گی به دلیل اسیدهای چرب مفیدی که دارد، در صورت مصرف به اندازه، موجب کاهش سطح تری‌گلیسریدهای خون می‌شود که یکی از عوامل خطر بیماری‌های قلبی محسوب می‌گردد.

۳. کاهش التهاب سیستمیک

بیماری‌های قلبی اغلب با التهاب مزمن همراه هستند. روغن گی، به دلیل دارا بودن بوتیریک اسید و CLA، دارای خاصیت ضدالتهابی است. کاهش التهاب منجر به بهبود سلامت دیواره‌ی عروق و کاهش احتمال تشکیل پلاک‌های چربی در رگ‌ها می‌شود.

۴. بهبود سلامت عروق

وجود ویتامین K2 در روغن گی (به‌ویژه در نوع سنتی و گاوهای تغذیه‌شده با علف) به پیشگیری از رسوب کلسیم در عروق کمک می‌کند.02:34

این ویتامین باعث می‌شود کلسیم به جای تجمع در دیواره‌ی رگ‌ها، به استخوان‌ها هدایت شود، که تأثیر مستقیمی در پیشگیری از سفت شدن عروق دارد.


نکاتی برای مصرف صحیح روغن گی

با وجود خواص فراوان، مهم است که روغن گی را به‌درستی مصرف کنید:
 • مقدار مصرف: روزانه حدود ۱ تا ۲ قاشق غذاخوری برای بزرگسالان کافی است.
 • زمان مصرف: بهترین زمان مصرف آن همراه با غذاهای پخته، یا افزودن به برنج و خورشت‌هاست.
 • مصرف همراه با سبزیجات پرفیبر: مانند اسفناج، کلم یا عدس، برای کمک به دفع کلسترول اضافی بسیار مفید است.



روغن گی بهتر است یا روغن‌های گیاهی؟

در مقایسه با روغن‌های گیاهی صنعتی مانند روغن سویا، کانولا یا آفتابگردان:
 • روغن گی پایداری حرارتی بیشتری دارد.
 • مواد مغذی بیشتری دارد.
 • فاقد اسیدهای چرب ترانس است.

البته در برابر روغن‌هایی مثل روغن زیتون فرابکر، روغن گی و زیتون هردو خواص خود را دارند و بهتر است به‌صورت ترکیبی و متعادل مصرف شوند.


جمع‌بندی

روغن گی کرمانشاهی، این گوهر ارزشمند از دل طبیعت ایران، با خواص بی‌نظیر خود، نه‌تنها طعمی دلنشین به غذاها می‌بخشد، بلکه می‌تواند نقش مؤثری در پیشگیری و کاهش خطر بیماری‌های قلبی ایفا کند. اگر به‌دنبال جایگزینی سالم برای روغن‌های ناسالم و فرآوری‌شده هستید، روغن گی یکی از بهترین گزینه‌هاست.

در عصر مدرن، که بیماری‌های قلبی از مهم‌ترین دلایل مرگ‌ومیر هستند، بازگشت به روش‌های سنتی و طبیعی مثل استفاده از روغن گی، می‌تواند راهی ساده ولی مؤثر برای حفظ سلامت باشد.